Powietrze polskich miast należy do najbardziej zanieczyszczonych w Unii Europejskiej. Zawarte w smogu związki i aerozole atmosferyczne powodują raka płuc, choroby dróg oddechowych oraz układu krążenia. Co zrobić, by uniknąć ich szkodliwego wpływu?
Gdy wskutek zamglenia i bezwietrznej pogody kumulują się zanieczyszczenia i efekty uboczne procesu spalania opału, powstaje smog. Do najbardziej szkodliwych substancji wchodzących w jego skład należą pyły o wielkości cząstek do 2,5 mikrometra, fachowo nazywane aerozolami atmosferycznymi PM2,5. Według opracowanego na zlecenie Komisji Europejskiej raportu o efektach zanieczyszczenia powietrza, wzrost ich zagęszczenia o 5 mikrogramów na metr sześcienny powoduje wzrost ryzyka śmierci z przyczyn naturalnych o 7%. Jego dopuszczalny średni poziom w roku wynosi według unijnych norm 25 µg/m3. Jak podaje Światowa Organizacja Zdrowia, wartość ta jest przekroczona w 76 polskich miastach – od Rzeszowa i Warszawy (25 i 26 µg/m3) przez Ostrów Wielkopolski i Wrocław (28 i 29 µg/m3) po Kraków (37 µg/m3), Rybnik (40 µg/m3) i Żywiec (43 µg/m3). Sytuacja w rodzimych aglomeracjach jest zła. W naszym kraju znajduje się 33 z 50 miast Unii Europejskiej o największym stężeniu pyłów PM2,5. Co możemy zrobić, by obronić się przed zabójczym wpływem smogu?
Identyfikacja zagrożenia
Pierwszym krokiem do zapewnienia sobie i bliskim ochrony przed smogiem jest monitoring stanu powietrza pod kątem szkodliwych substancji. Badania ich stężenia są na bieżąco prowadzone przez wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska, a ich wyniki publikowane są w Internecie. Instytucja udostępnia także obrazującą obecny poziom zanieczyszczenia aplikację na smartfony – „Jakość powietrza w Polsce”. Powstała zarówno wersja na urządzenia z Androidem, jak i iOS. Użytkownicy obydwu systemów mogą sięgnąć także po „Plume” – mniej szczegółowy pod względem wyświetlanych danych program, wyróżniający się za to bardzo intuicyjnym interfejsem i klarownością prezentacji informacji. Wspomniane aplikacje są bezpłatne. Alternatywą pozwalającą na monitoring stanu atmosfery dokładnie w miejscach, w których przebywamy, jest przenośny miernik zanieczyszczeń. Koszt takiego urządzenia wynosi kilkaset złotych. W dni, kiedy sytuacja jest szczególnie zła, warto ograniczyć ilość czasu spędzanego na zewnątrz oraz nie wietrzyć mieszkania.
Ochrona domu
Chcąc wietrzyć mieszkanie nawet w dni, kiedy poziom zanieczyszczeń utrzymuje się na wysokim poziomie, warto zaopatrzyć dom w oczyszczacz powietrza. Aby jednak chronił on przed negatywnymi efektami smogu, musi cechować się określonymi parametrami. – Wybierając urządzenie mające zabezpieczyć domowników przed działaniem szkodliwych substancji znajdujących się w atmosferze, trzeba zwrócić uwagę przede wszystkim na rodzaje filtrów, w jakie jest ono wyposażone. Kluczowy z punktu widzenia eliminowania cząsteczek PM10 oraz PM2,5, uznanych przez WHO za najbardziej szkodliwe dla człowieka, jest filtr HEPA H13 – mówi Patryk Bielawski, przedstawiciel GoodAir.pl firmy dystrybuującej maski, filtry i oczyszczacze SHARP. – Niezwykle istotne jest także dopasowanie nominalnej powierzchni oczyszczania do metrażu pomieszczenia, w którym będzie pracować urządzenie. Ustawiony w pokoju znacznie przewyższającym jego możliwości, oczyszczać nie będzie działał skutecznie – tłumaczy Bielawski.
Bezpieczeństwo na zewnątrz
Jeśli nie możemy bądź nie chcemy ograniczyć czasu spędzanego na powietrzu w dni, kiedy jest ono szczególnie zanieczyszczone, by zminimalizować ilość wdychanych substancji szkodliwych powinniśmy zaopatrzyć się maskę antysmogową. Przed zakupem bezwzględnie należy jednak sprawdzić, czy produkt jest wyposażony w filtry zatrzymujące PM2,5 oraz PM10. Ani maseczki chirurgiczne, ani stosowane na budowach przeciwpyłowe – nie gwarantują ochrony przed aerozolami atmosferycznymi. – Wybierając maskę antysmogową należy pamiętać o kilku szczególnie ważnych aspektach. Kluczowy dla zapewnienia ochrony przed cząsteczkami o wielkości poniżej 2,5 mikrometra jest filtr HEPA – mówi Bielawski. – W zależności od tego, czy będziemy w niej po prostu się przemieszczać, czy też biegać lub jeździć na rowerze, istotnym parametrem jest także przepustowość powietrza. Profesjonalne wyposażenie dla sportowców to koszt rzędu 200-300 złotych – dodaje przedstawiciel GoodAir.pl. Stosując maskę należy pamiętać także o wymianie filtrów. W przypadku renomowanych producentów ich żywotność się 6 tygodni, jednak w okresach wysokiego stężenia smogu może być konieczna częstsza wymiana.
